Türkünün Hikayesi Sarı Gelin türküsü, Kuzeydoğu Anadolu Erzurum coğrafyasında ortaya çıkmıştır. Türklerin büyük bir kolunu teşkil eden Kıpçakların diğer adı da Kuman´dır. . Sarı Gelin, eski çağlardan beri Çoruh ırmağı boyunda yaşayan Hıristiyan Kıpçak beyinin kızıdır. Erzurumlu bir delikanlı sarışın Kıpçak beyinin kızına âşık olur ve Erzurumlu delikanlı ile sarışın Kıpçak kızının arasında Erzurum ve yöresinde yaşanmaktadır. Türk kültüründen etkilenen Ermeniler arasında birçok şifahî halk edebiyatı ürünümüzün yaşıyor olması, Sarı Gelin türküsünün, bir Ermeni türküsü olduğu iddiasının ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Böyle bir şey yoktur. Sarı gelin türküsünde Ermenice kelime yoktur. Sarışın Kıpçak kızına âşık olan delikanlının ailesi,oğullarının kıpçak kızı ile evlenmesine karşı çıkar. Delikanlı ise kıza deli gibi âşık olur ve aşkını şiirle mırıldanarak söyler. Kız bey kızıdır.Bey de kızını vermez bu delikanlıya. Delikanlı sarışın güzel kızı kaçırmaya karar verir ve kaçırır. Kıpçak beyinin adamları iki kaçağın peşine düşer ve uzun bir takipten sonra bulurlar ve oğlanı öldürürler. O günden beri halkımız arasında bu hikâye dilden dile dolaşır. Türkü Dadaş türküsüdür ve Rahmetli Faruk KALELİ hocamız türküyü derleyerek bugünkü hale getirmiştir. Atatürk Universitesi Fen-Edebiyat Fakultesi Tarih Bölümü öğretim Üyesi Yrd. Doc. Dr.Gürsoy Solmaz da, Sarı Gelin türküsünün kahramanı olan genç kızın 1130'lu yıllarda yörede hüküm süren Gürcü Penek Kralı'nin kızı olduğunu ileri sürmektedir. Solmaz, ''Türkünün kahramanı kız ne Türk ne de Ermeni'dir. Sarı gelin aslında Gürcü kızıdır. Demiştir.Ancak Sarı Gelin türküsünün dilden dile dolaşmasınının, acıklı ve hüzünlü bir aşkın hikâyesi olmasından kaynaklandığı muhakkaktır… Türkünün Sözleri Erzurum çarşı pazar leylim aman aman Leylim aman aman leylim aman aman sarı gelin
İçinde bir kız gezer ay nenen ölsün sarı gelin aman Sarı gelin aman sarı gelin aman suna yarim
Erzurum'da bir kuş var leylim aman aman Leylim aman aman leylim aman aman sarı gelin
Kanadında gümüş var ay nenen ölsün sarı gelin aman Sarı gelin aman sarı gelin aman suna yarim
Elinde divit kalem leylim aman aman Leylim aman aman leylim aman aman sarı gelin
Katlime ferman yazar ay nenen ölsün sarı gelin aman Sarı gelin aman sarı gelin aman suna yarim
Palandöken güzel dağ leylim aman aman Leylim aman aman leylim aman aman sarı gelin
Altı mor sümbüllü bağ ay nenen ölsün sarı gelin aman Sarı gelin aman sarı gelin aman suna yarim
Vermem seni ellere leylim aman aman Leylim aman aman leylim aman aman sarı gelin
Niceki bu halimse ay nenen ölsün sarı gelin aman Sarı gelin aman sarı gelin aman suna yarim NOT: Sarı Gelin türküsü, Kuzeydoğu Anadolu coğrafyasında ortaya çıkmıştır. Türklerin büyük bir kolunu teşkil eden Kıpçakların diğer adı da Kuman'dır. Diğer kavimler, Kıpçakları "sarışın" anlamına gelen "Kuman" adıyla veya bu anlama gelen başka kelimelerle anmışlardır.
Son günlerde çocuklar, işledikleri suçlarla gündemimizde… Anne ve babalar olarak her birimiz aynı soru üzerinde yoğunlaşıyoruz.”Çocuklarımıza neler oluyor?” Kalem tutması gereken o küçük eller, neden tabanca, bıçak gibi öldürücü, kesici aletler, sigara, uyuşturucu gibi zararlı maddeleri tutuyor? Gün geçmiyor ki, annesinin boğazını kesen, babasını öldüren, öğretmenini bıçaklayan, kapkaççılık, hırsızlık yapan çocukların haberi verilmesin.. Bu çocuklara neler oluyor, onları suç işlemeye yönelten sebep ne? Uzmanların görüşüne göre, çocuklarımıza bir şey olduğu yok. Onları suça teşvik eden asıl suçlunun, şiddeti içselleştiren ve özendiren toplum olduğudur...Bu bağlamda toplumun en küçük ve temel taşının aile olduğunu düşünürsek ilk etapta suçlu aile olduğu ortaya çıkıyor.Çünkü çocuğun hayatla tanıştığı ve duygusal gelişimini tamamladığı ilk yer ailesidir...Dolayısıyla ailenin çocuğa yaklaşımı,tavırları, ilgisi, ilgisizliği önemli etken.
Anlaşılamamak, engellenmişlik duygusu, ekonomik yetersizlik, haksızlığa uğradığını düşünmek, kaale alınmamak, sürekli eleştirilmek ve aşağılanmak çocukları suça iten diğer faktörler. Adapazarı'nda 15 yaşındaki bir çocuk cadde ortasında tartıştığı annesinin, ekmek bıçağıyla boğazını kesip, 5 yerinden bıçakladı, Hatay'ın Kırıkhan İlçesi'nde psikolojik sorunları olduğu ileri sürülen lise öğrencisi 18 yaşındaki genç annesinin boğazını keserek öldürdükten sonra intihar girişiminde bulundu. İzmir'de bir çocuk, oyun arkadaşını kalbinden bıçaklayarak öldürdü. Sakarya'da 10 yaşındaki kız çocuğu mağazada müşterinin çantasını alıp kaçarken yakalandı... gibi. Daha endişe verici olan ise; yapılan araştırmalara göre suç işleme yaşının 7 yaşa kadar düşmüş olması.
Çocuğu suça iten sebepler ve çözüm önerileri ile ilgili bir kaç uzman görüşüne baktığımızda;
Şiddet özendiriliyor.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serdar Değirmencioğlu'na göre, şiddet 5 yıldır Türkiye'nin bir numaralı gündemi. Çocukların şiddete yönelmesini doğuran faktörlerin, toplumsal normlardan kaynağını aldığını ifade eden Değirmencioğlu, toplumsal yaşamın her alanında görülen şiddetin ara ara gerçekleştiğini söylüyor. Değirmencioğlu, sistemin işleyişi, ordunun elindeki gücün denetlenememesi, hala silahlı çatışmanın çözüm olduğuna inanan grupların varlığı, emniyetin sert yöntemlere inanması gibi faktörlerin genel çerçevede toplumda şiddeti özendirdiğini kaydediyor. Değirmencioğlu, yoksul ve aşırı göç alan mahallelerde çocukların şiddete daha fazla yöneldiğinin altını çiziyor. Uzman Psikolog Saynur Kaya ise,
anlaşılmamak, engellenmişlik duygusu, ekonomik yetersizlik, haksızlığa uğradığını düşünmek, kaale alınmamak, sürekli eleştirilmek ve aşağılanmak gibi davranışsal ve zihinsel süreçlerin çocukları öfkelendirdiğine dikkat çekiyor. Kaya, "Öfke temel insani duygu, ancak öfkenin ifadesinde sorun yaşıyoruz toplum olarak" diyor. Medyanın etkisi Kaya'ya göre, şiddetin yer yer ödüllendirildiği durumlar da var. Çocuklar bunları gerek TV'lerde, gerek sokakta, gerek aile içinde gözlemliyorlar ve kendilerine model alıyorlar. Kaya, "TV dizilerine bakın, şiddetin kurumsallaşması ve şiddetin 'ulaşılmak istenen şeylere ulaşma aracı' olarak kullanılması ile karşılaşırsınız" diye konuşuyor. Doç. Dr. Değirmencioğlu, medya çocukları şiddete özendiriyor görüşünü dile getiren Kaya gibi düşünmüyor. Değirmencioğlu'na göre, medya tetikleyen faktör gibi görünür ama etkisi ikincil planda. Değirmencioğlu, medya çocukları suça itiyor olsaydı şiddete bulaşan çocuk sayısının daha fazla olacağını dile getiriyor. Sizce medyanın etkisi nedir?
Peki ne yapılmalı?
Doç. Dr. Değirmencioğlu'na göre, çocuğun hayatında kendisinin de taraf olduğu çözümler üretilmeli. Okullar demokratikleşmeli. Aileler çocuk yetiştirmeye hazır hale getirilmeli. Psikolog Kaya'ya göre ise, çocukları şiddet olgusuna yönlendirmemek için toplumun tüm aktörleri şiddetten arındırılmalı. Yoksa şöyle yapın böyle yapınlarla bir yere varamayız.
Her ne yapılacaksa bir an önce yapılmalı! Konuşmaktan öte, icraat yapma zamanı...Bu bağlamda aile, okul, devlet toplum çözüm konusunda, ortak payda etrafında birleşmeli ve duyarlı davranarak herkes üzerine düşeni en kısa zamanda yapmalı.
Aksi halde çocuklarımızı, geleceğimizi kaybediyoruz.
"Andolsun, size kendi içinizden öyle bir peygamber gelmiştir ki, sizin sıkıntıya düşmeniz ona çok ağır gelir. O, size çok düşkün, mü’minlere karşı da çok şefkatli ve merhametlidir.'' (Tevbe:128) Bu yazı bir çocuk tarafından yazılmış. Bana göre alim de olsa prof. da olsa bir kişi, duygularını bu kadar temiz ve sade anlatamaz. Bunun için çok anlamlı bu yazı... Ey alemlerin sultanı, Senin yaşadığın dönemde ne çok zorluk vardı. Güneş gibi doğdun insanlığa. Yetimin babası,güçsüzün koruyucusu,darda kalanın kurtarıcısı,insanlığın rehberi oldun. Cahiliye dönemi karanlıktı. Kız çocukları diri diri toprağa gömülüyor,insanlar mal gibi alınıp satılıyor,kadına hiç değer verilmiyordu.Ve birgün sen geldin dünyaya.Bütün kainat seviniyordu.Kainatın efendisi,göklerin resulü gelmişti.Allah-u Teâlâ "Sen olmasan alemleri yaratmazdım buyuruyordu".Dünyaya gelmen ne büyük bir sevinçti Ya Resulallah. O dönemde yaşayıp da seni görenler ne kadar şanslıydı Ya Resulallah.Senin yürüdüğün yollarda yürümek,seninle aynı camiide secde etmek,seni bir dakika bile görmek ne büyük saadet.Ağlayan bir çocuk gördüğünde başını okşayıp derdini sorardın.Torunlarını öpüp,onlarla şakalaşırdın.Güvenirliliğinle tanınırdın.Ya Resulallah yürüdüğün yollarda toprak olsaydım,gölgelendiğin ağaç olsaydım,dalından kopardığın çiçek olsaydım da seni görseydim. Ama şimdi sen yoksun.Yetimin hakkı yeniyor.Sokak kaldırımlarında ağlayan biçare çocukların başını okşayan yok.Aksine her geçen bir tekme atıyor!Ya Resulallah sen "Sizin en hayırlınız Kur'an'ı öğrenip öğreteninizdir buyuruyordun.Şimdi öyle kimseler var ki Kur'an'a değer bile vermiyor.."Müslüman,müslümanın kardeşidir..." buyuruyordun.Kardeş kardeşin canına kıyar mı,kardeş kardeşin malını çalar mı Ya Resulallah?"Komşusu açken tok yatan bizden değidir" buyuruyordun.Şimdi insanlar komşusu açlıktan ölse bile tok yatıyor.Hem de hiç içleri acımıyor.Sen olsaydın böyle mi olurdu Ya Resulallah? Ah keşke herkes seni örnek alsaydı. Herkes senin izinden yürüseydi.Kimsenin canı yanmazdı.Kaldırımlardaki çocuklar ağlamaz,yetimler unutulmazdı.Seni özledim Ya Resulallah.Nerdesin?Yine gel.Işığınla aydınlat kainatı.Seni,seni özledim Ya Resulallah.
YAŞAR GEDİKLİ
(Rabbim kabrini nur , makamını cennet etsin Hocamın..)
Eskiden bir
hanın kızı fakir bir delikanlıya âşık olur ve gizli gizli buluşurlar. Bu durumu
fark eden han, delikanlıyı öldürtür. Ölen delikanlıdan hamile kalan kız, bir
kız ve bir oğlan doğurur. Dedikodudan korkan han, çocukları jalmavuza, yani
cadıya öldürtmeyi düşünür. Jalmavuz çocukları gözün görmediği, kulağın duymadığı
bir yere götürüp yemyeşil yüksek bir ağacın başına; kızı doğuya, oğlanı batıya
doğru çevirip bağlar. Çocukların gözyaşlarının ağaca değdiği yer çürümeye
başlar…
Çam ağacının
gövdesinden, Kesip de yaptığım kopuzum. Asi tekenin boynuzundan, Tiyek yaptığım
kopuzum… Orta Asya Türk toplulukları pek çok alanda zengin bir kültürel kimlik
oluşturmuştur. Efsane… ve diğer anlatılar sayesinde de köken bilgilerini
günümüze kadar taşımışlardır. Türkler kullandıkları müzik aletlerinin değişik
sebeplerle meydana geldiğine ve her aletin kendine ait bir tarihi olduğuna
inanmaktadırlar.
Bu manada
Kazakistan’da yaygın olarak kullanılan ve hatırı sayılır bir geçmişe sahip olan
“Dombıra ve Kopuz”un çıkışı ile ilgili bir çok efsaneden söz etmek mümkündür.
Günümüz Kazakistan’ında kullanılan müzik aletleri içinde dombıra ve kopuz,
artık müzik yapımcılarımızın sık kullandığı, dizi müziklerimizin vazgeçilmez
enstrümanları hâlini almıştır. Telli çalgılar arasında önemli bir yere sahip
olan dombıra ile yaylı çalgılar grubuna giren kopuz, en yaygın kullanılan ve
üzerine birçok efsaneler yazılarıdır.
İki Telli
Dombıra Evlerin Duvarlarını Süsler
Kazak
Türkleri arasında dombıra en yaygın, değerli telli çalgılardan sayılmaktadır.
Halk arasında bu çalgıdan atalarının kalbinin sesini, gönül şarkısını
dinledikleri inancı yaygındır. O yüzden Kazakistan’da duvarında dombıra asılı
olmayan ev yoktur. Bu aletin bu kadar yaygın olmasının en başta gelen nedeni
kolay taşınabilir olmasıdır; ikinci nedeni ise yapılışının kolay oluşudur. Bu
çalgı uzun ince saplı olup sap başından gövde ucuna kadar iki tel
gerilmektedir. Gövde oyuk, üzeri ince tabakayla kaplıdır. Dombıra mızrapsız,
parmak uçlarıyla çalınır. Gövdesi Kazak motifleriyle süslenen bu çalgı, bütün
ağaçtan içi boşaltılarak yapılır. Telleri bağırsaktandır. Eski şeklinde kulak
bulunmamakta, maytap yerine aşık kullanılmaktaymış. Müzikçilerin teknikleri
arttıkça telli aletlerin eski şekli korunarak gelişmeye başlamış.
Ağacın
İçindeki İki İp ve Hüzün Nağmeleri
Dombıranın
çıkışıyla ilgili yaygın olan efsane hüzünlü bir hikâyeyi barındırır. Eskiden
bir hanın kızı fakir bir delikanlıya âşık olur ve gizli gizli buluşurlar. Bu
durumu fark eden han, delikanlıyı öldürtür. Ölen delikanlıdan hamile kalan kız,
bir kız ve bir oğlan doğurur. Dedikodudan korkan han, çocukları jalmavuza, yani
cadıya öldürtmeyi düşünür. Jalmavuz çocukları gözün görmediği, kulağın
duymadığı bir yere götürüp yemyeşil yüksek bir ağacın başına; kızı doğuya,
oğlanı batıya doğru çevirip bağlar. Çocukların gözyaşlarının ağaca değdiği yer çürümeye
başlar. İki bebeğin kalp atışı durduğunda bu ağaç da yaşamını durdurur.
Kız ise halk
arasında söylenenlere dayanamayıp ikizlerini aramaya yola çıkar. Gitmediği yer,
çıkmadığı dağ kalmaz. Üzüntüyle günleri geceleri uykusuz geçer; umutla ayları,
ağlamakla yılları geçer.
Sonunda
yorgun, hâlsiz kalan kız dinlenmek için çürümekte olan ağacın altına gelip
uzanır. Uyuyakaldığında onu büyüleyici bir ses uyandırır. İyice dinleyince
sesin ağaçtan geldiğini fark eder. Kız gündüz ikizlerini arar, gece ise bu ağacın
altında hem dinlenir hem de ağaçtan gelen sesle gönlünü avutur. Günün birinde
etrafına bakmak için ağaca tırmanırken onu devirir. Çok geçmeden rüzgâr esince
ağaç tekrar canlanır. Kız onun sırrını araştırınca ağacın tepesinden dibine
kadar oyuk olduğunu görür. Ağacın tepesinde incecik çekilmiş ipi görür. Bu
ipler onun iki çocuğundan kalan iplerdir. Batıdaki ip serbest, doğudaki ip ise
sert çekilerek bağlanmıştır. Ölmüş ikizinin ipleri olduğundan haberi olmayan
kız ağacın bu şekilde bu güzel sesleri verdiğini anlar. Sonra kendisi de ağacı
oyup iki ip bağlayıp çalmaya başlar. Çalınca çok güzel ses çıkarır alet. Kız,
ipin gevşek olanına hüzünlü sesinden dolayı oğluna koyacağı Munlık (hüzün)
ismini, sert çekilmiş ipe de sesinin acı olmasından dolayı kızına koyacağı
Zarlık (aşırı üzüntü, hüzün) ismini verir. Aleti gece gündüz elinden
bırakmayıp, ezgi besteleyip, halk arasında dolaşıp ikizlerini ararmış.
Dombırayı
İki Telli Hâle Getiren Cengizhan’ın Evlat Acısıdır
Dombıranın
oluşumuyla ilgili başka efsane ise şu şekildedir: Cengizhan’ın büyük oğlu
Joşıhan ava çıkar. Yaralı ceylanın peşini kovalarken vefat eder. Oğlundan
habersiz kalan Cengizhan onun öldüğünü sezerek “Kim bana bu acı haberi söylerse
onun boğazına kurşun dökeceğim.” der. Cengizhan’ın sertliğinden korkan
vezirleri haberi vermeye cesaret edemezler. Buna daha çok sinirlenen Cengizhan
tüm kahrını, acısını halktan çıkarmaya başlar ve halka zulmeder. Bu kadar ağır
eziyetin altında kalan halkını bu ıstıraplardan kurtarmak ümidiyle
Kerbuğa-küyşi Hanın huzuruna gelir, bildiklerini gizlemeden anlatmasını ister.
Kerbuğa da bildiklerimi ben değil iki telim anlatsın der; “Aksak Ceylan” küyünü
yazar ve dombırasıyla Cengizhan’a anlatır. Küyde Hanın katılığı, acımasızlığı,
halkın çektiği ağır işkenceler, avcılık hayatı ve Joşıhan’ın ölümü anlatılır.
Bunun hepsini çok iyi anlayan Cengizhan Kerbuğa’nın boğazına kurşun dökülmesini
emreder. Fakat Kerbuğa acı gerçeklerin kendisi değil dombırasının ağzından
çıktığını söyler. Böylece kurşun dombıranın gövdesine dökülür. Sıcak kurşuna
dayanamayan dombıranın birkaç teli kopar, eskiden altı telli olan dombıra
bugünkü iki telli hâlini alır.
Efsaneden
anlaşıldığı gibi müzik dilinin derinliği, ustalığı gerektiren alet çalma
tekniğinin gelişmesi, müzik aletleriyle ilgili efsanelerde önemli bir role
sahiptir.
Türkünün Sözleri
Kara kış köyüme gelende Lapa lapa kar yere düşende Dombıramı alırım Yürek sazımı çalarım Kaygılarımı hiç söylenmem. Dombıra sazımı işiten babalar
Manasına kulak veren analar İşittiğini akıl yorarak, Yürekleri titreyerek Göz yaşlarını esirgemezler. Nogayların derdi sayısız, her gününde
Yiğitlerin uyumadığı günlerde Yüreklerini cesaretlendiren Savaşlarda güç veren Görüp geçirmiş dombıra
Şamanlar
Kopuzu Tedavide Kullanmıştır
Kazaklarda
önemli olan bir başka çalgı ise kobızdır. Kobız, yayla çalınan telli
çalgılardandır. Kobızın büyülü sesini asırlarca Şamanlar, törenlerinde hasta
tedavi etmek, kötü ruhları kovmak gibi amaçlar için kullanmışlardır. Baksı veya
Kam adı verilen bu Asya Türk tedavicileri, tedavi seansı sırasında kutsal
saydıkları müzik aletlerine özel önem verirlerdi. Yayın tellere sürtünmesinden
çıkan sesin, ata ruhu ile bağlantı kurmaya yardımcı olduğuna ve bu sesin iyi
ruhları çağırıp kötü ruhları kovduğuna inanırlardı. Bu nedenle kılkobız
baksılar tarafından kullanılmıştır.
Dede
Korkut’un Sazı Kopuz
Kopuz, Dede
Korkut’un sazıdır ve yayla çalınır. Baş kısımdaki tellerin bağlandığı ses
burgularından birisi güneşi diğeri ayı temsil eder. Gövdede telleri taşıyan
köprü kısmının altı yeri, üstü de göğü temsil etmektedir.
Geliştirilip
dört telli orkestra kobızına dönüşen “Narkobız” da bunların devamı
niteliğindedir. Kazaklar kılkopuzun Dede Korkut’la bağlantılı olduğuna
inanmaktadırlar. İki telli kılkopuzun telleri at kılındandır. Gövdesinin üstü
açık oyuktur, alt tarafı deriyle kaplıdır. Yüzü genelde düz değildir. O yüzden
telleri yüksek durmaktadır. Diz üzerine konularak çalınır. Kopuzu çalmak için kullanılan
ağaç yay şeklindedir. Kopuz yapmak için kayın, meşe, ıhlamur gibi ağaç türleri
seçilir. Kopuz yapılacak ağaç fidanken özel bakıma alınır ve sadece sonbahar
günlerinde kesilmektedir. Ustalar yılın diğer mevsimlerinde kesilen ağacı ham
görmekte ve kullanmamaktadırlar.
Dede Korkut
Kopuzu Rüyasında Keşfeder
Dede
Korkut’un kopuzu nasıl icat ettiği ile ilgili efsane günümüze kadar
korunmuştur. Bu efsaneye göre; Korkut küçüklüğünden kavrama yetisi yüksek ve
hafızası kuvvetli bir çocuk olarak büyür. O dönemde kullanılan müzik aletlerin
hepsini çalabilecek seviyeye gelir. Fakat bununla yetinmeyen Korkut kendi
elleriyle, insan ve hayvanların tabiat olaylarının, kâinattaki varlıkların
sesini çıkarabilen bir müzik aleti yapmak istemiş. Aleti nasıl yapacağını çok
düşünmüş, kesip getirdiği bir çam ağacının gövdesine tasarladığı şekli vermeye
çalışmış. Fakat bundan sonra ne yapacağını bilemeyip çok zorlanmış. Günler hep
böyle çam ağacına şekil vermekle ve nasıl bir alet yapacağını düşünmekle
geçmiş. Bir gün artık iyice yorulan Korkut otururken bir anlık uykuya dalmış. Rüyasında
bir melek ona: “Ey, Korkut! Yapmakta olduğun kopuz altı yaşındaki erkek devenin
kemiği kadar olmuş. Fakat onun deve derisinden gövdesi, erkek keçinin
boynuzundan oyularak yapılmış tiyeği (teli yüksek tutmak için altına konulan
köprü), beş yaşındaki aygırın kuyruk kıllarından örülmüş işegi (bağırsak)
eksiktir. Bunları sağlarsan, aletin kuş gibi ötmeye dünden hazırmış.” diyerek
kopuzu nasıl tamamlayacağı hakkında bilgi verir. Korkut uyanır uyanmaz meleğin
anlattıklarının hepsini yapmış.
“Çam
ağacının gövdesinden,
Kesip de
yaptığım kopuzum.
Üyenkinin
gövdesinden,
Oyarak
yaptığım kopuzum.
Jelmaya’nın
derisinden,
Şanak
yaptığım kopuzum.
Asi tekenin
boynuzundan,
Tiyek
yaptığım kopuzum.
Beş
yaşındaki aygırın kuyruğundan,
İşek
yaptığım kopuzum.
Kulaklarını
ayarlayayım,
Olmazsa bu
dediklerim.
Tekrar yere
vurup seni parçalayacağım!” diyerek kopuzu eline almış, kendi elleriyle yaptığı
bu müzik aletinin tellerinden güzel nağmeler dökülmeye başlamış. Uçan kuş,
koşan hayvan, esen rüzgâr, bütün tabiat hareketlerini durdurmuş, kopuzun sesine
kulak vermişler.
Konferans davetleri nedeniyle Anadolu’yu karış karış dolaşıyorum. En son gittiğim yerlerden birinde sohbet bittikten sonra yanıma altmışlı yaşlarda bir beyefendi yanaştı. “Ben yıllarca devlete hizmet ettim. Bunu daha sonra okumanız için size vermek istiyorum ama lütfen şimdi açmayın” dedi. Verdiği bir zarftı, katlayıp cebime koydum. Bir gün sonra İstanbul’a döndüm, ceketimi çıkarıp askıya asmak için ceplerini boşaltmaya başladım. O sırada fark ettim zarfı ve hemen açtım. İçinden önce askerlerin “çift pırpır” dedikleri bir çavuş rütbesi çıktı. Daha da meraklandım ve zarftaki mektubu çıkarıp okumaya başladım. Aslında bu mektubu yayınlamayacaktım ama... Fransa’da öldürülen teröristlerin dünkü cenaze görüntülerini izledikten sonra, farz oldu: “Mustafa Bey. Şehrimize geleceğinizi duyduğum günden beri bu mektubu yazıp yazmamak konusunda karar veremedim. Şimdi yazıyorum ama size verip veremeyeceğimi bilmiyorum. Belki son anda vazgeçerim. Eğer okuyorsanız; cesaretimi toplamışım demektir. Beyefendi. Mektubumun kahramanı biricik oğlum S. Bir de kızımız var Allah bağışlarsa. O sadece mektubumun değil, annesinin, benim, bütün ailemizin ve şehrimizin kahramanı. Bugün geldiğiniz kentte adını taşıyan bir ilköğretim okulu bile var. Meslek Lisesi’nde okudu oğlum, motor bölümünde. Okulunu bitirir bitirmez de mesleğiyle ilgili bir iş buldu. Takım anahtarları elinde kelebek gibi uçuşurdu. Cin gibi bir çocuktu. Askerlik yaşı gelince koşa koşa gitti. Annesi biliyormuş ama ben sonradan öğrendim, sevdiği bir kız varmış, onunla bir an önce evlenmek istiyormuş. O yüzden askerlik engelini önünden kaldırmakmış niyeti. Askere 1998’in Mart ayında uğurladık oğlumu davulla zurnayla. Acemiliğini Bilecik’te jandarma olarak yaptı. Orada onbaşı oldu. Sonra dağıtımı Şırnak’a çıktı. Dağıtıma gitmeden önce memlekete uğradı, öpüşüp koklaştık. Bu, onu son görüşümüz oldu. Çünkü 6 ay 19 gün sonra şehit olduğu haberi geldi. Meşhur karakol baskınlarından birinde can verdi. Haberi duyduğumuzda kahrolduk tabii, o bizim tek oğlumuzdu. Cenazesi, şehit haberinden üç gün sonra geldi. Biz karımla ve kızımla bu sürede bir karar verdik: Ne cenazede, ne de cenaze sonrasında ağlamayacaktık. Çünkü gözyaşlarımız oğlumuzun ruhunu huzursuz eder diye düşündük. Söz verdiğimiz gibi; gözyaşlarımızı içimize akıttık. 1998’in on ikinci ayından beri, geçen ayın ortasına kadar kimse bizim ağladığımızı görmedi. Ne zaman televizyonda bir şehit haberi duysak, günlerce uykularımız kaçtı ama ağlamadık. Karım, oğlumuzu toprağa verdiğimiz günden beri oğlumun arkadaşlarıyla karşılaşmamak için sokağa çıkmıyor. 14 yılda sadece 16 kez sokağa çıktı: 14’ü oğlumuzun doğum gününde kabristana gitmek için, iki kere de zorla hastaneye götürdüm. Balkona bile çıkmıyor. Kendisini eve hapsetti. Evet; söz verdiğimiz gibi ağlamıyor ama yaşamıyor da... Geçen aydan beri ise durum değişti Mustafa Bey. Gece gündüz, durmadan ağlıyor. Ne yapsak, ne kadar yalvarsak durduramıyoruz. Kızımın kocası doktor, sakinleştirici hap veriyor, iğne yapıyor ama o bana mısın demiyor. Neden ağladığını ise tahmin etmişsinizdir sanırım. Devletimiz, adını bile anmak istemediğim o alçakla kaldığı inde görüşmeye başladı ve bunlara genel af gibi söylentiler çıktı ya işte o yüzden. ‘Helaaaaalllll etmeeeem, helaaaallll etmeeeem. O köpeklerin elini eteğini öpenlere hakkımı helaaaallll etmeeeemm’ diyerek hıçkıra hıçkıra ağlıyor. Elbette biz de vicdan ve insaf sahibi her vatandaş gibi akan kanın dinmesini istiyoruz Beyefendi. Suça bulaşmamış olanların kazanılmasını da istiyoruz. Ama söz konusu olan cinayetse af yetkisi sadece maktulün annesinde, babasında, karısında ve çocuğundadır. Biz affetmiyoruz Mustafa Bey...
Nasıl affederim ki, onlar sadece oğlumu öldürmediler; kızımın, karımın, benim hayatımızı bitirdiler. Soframızdaki bereketi kuruttular, yüzümüzü soldurdular. Bizi canlı ceset haline getirdiler.
Müebbet hüzne mahkûm ettiler.
Ne yediğimizi biliyoruz, ne içtiğimizi.
Karım her gün beş vakit namazdan sonra, ‘Al benim de canımı, kavuştur oğluma Allah’ım’ diye dua ediyor; bu duaya 12 yıldır günde beş kez tanıklık etmek nasıl bir duygudur bilir misiniz Mustafa Bey...
Son yıllarda karımın bu sesli duasını duyduktan sonra ben de her defasında ‘Beni de unutma Ya Rabbim’ diyorum.
Allah bize oğlumuzun katillerinin yüzünün güldüğünü göstermesin. Adaletsiz acı, kanayan parmak bırakmasın. Ve Allah, bizi yönetenler dahil hiç kimseye böyle bir acı yaşatmasın Mustafa Bey... Bu mektubu size verirken bu kadar kararsız kalmamın nedeni, yine karım. Hani siz yayınlarsınız da ona da yazınızı okuyan komşular haber verir ve acısı katlanır diye endişe ediyorum. Bu yüzden ne olur oğlumuzun ve şehrimizin ismini, bizim isimlerimizi yazmayın. Bizi tanıyan komşulardan da rica ediyorum; lütfen karıma haber vermeyin. Fakat siz bu mektubumu yayınlayın ki her gün ekranlara birilerini çıkarıp, ‘Şehit aileleri İmralı’da sürdürülen uzlaşma çabalarını destekliyor’ diye haber yapan televizyoncular biraz utansın. Öyle düşünen aileler de olabilir ve onlara saygı duyarız. Ama biz oğlumuzu bizden alan katilleri affedeni affetmeyiz. Bu dünyada hesabını soramazsak bile öbür dünyada iki elimiz yakalarında olur. Allah sizi, tüm yakınlarınızı ve milletimizi, bizim yaşadığımız acıları yaşamaktan korusun.”
Bana “İmralı’daki gizli görüşmelerde konuşulan çok önemli detay” haberleri gelmez...
Anadolu’yu gezerim; bir beyefendi buğulu gözlerle yanıma yaklaşır, elime bir zarf tutuşturur...
Açarım o zarfı; içinden şehit bir çavuşa ait “çift pırpır”la, babasının yazdığı bir mektup çıkar...
Yani halkım gibidir, bizim kaderimiz:
Bize hep acı düşer! ***** GÜNÜN SORUSU
Sorum İmralı’da cezasını çeken teröristle pazarlık yapan devlet görevlilerine:
Yukarıdaki mektubu yazan babanın bana gönderdiği “çift pırpır”ı içinizden birine göndermek istiyorum. Kabul edebilecek kimse var mı? Mustafa Mutlu http://haber.gazetevatan.com
Felak 1-5: Korkuların tutsağı olarak yaşamaktan vazgeç.
Fecr 27-28: En sevdiğin şeyleri, başkalarıyla paylaşmanın keyfine var.
Tekvir 25-27: Her şeyin üstesinden gelemeyeceğini asla unutma.
Hucurat 10: Büyüklük kompleksine kapılıp, insanları ezerek arkadaşlarını kendinden uzaklaştırma.
Bakara 156: Çaresizlik tuzağına düşme. Her zaman bir umut ışığı olduğunu aklından çıkarma.
Beled 5-6: Her şeye hakim olmak için uğraşıp hayatı yaşanmaz hale çevirme.
Muhammed 7: İyiliği karşılık beklemeden yap.
Vakıa 83-87: Ölümden korkmak yerine, ölüm gerçeğiyle yüzleş.
Bakara 263: Yaptığın iyilikleri unut. Anlatarak onları kıymetsizleştirme.
Furkan 63: Sana yapılan kötülüğün karşılığını vermek yerine öfkenin dinmesini bekle.
İnşirah 1-3: Seni huzursuz edecek işlerden uzak dur. İhtirasını törpüle.
Mücadele 7: Hiçbir sırrın sonsuza kadar gizli kalamayacağını unutma.
Rahman 7-9: Çıkarcı olma. Adil davran.
Tevbe 40: En zor zamanda bile kesinlikle ümitsizliğe kapılma.
Fatır 19-22: Senden iyi durumda olanlara bakıp üzüleceğine, senden zor durumda olanları görüp rahatla.
Hakka 33-35: Hayatının vazgeçilmezleri olsun. Onları küçük çıkarlar için asla feda etme.
Kalem 1-2: Yazdıklarının ve yaptıklarının peşini bırakmayacağını unutma. Gücünü insanların yararına kullan.
Münafıkun 4: Bencil olma, tebrik etmeyi bil.
Yusuf 32-33: Modern hayatın çarpıklaştırdığı kadın-erkek ilişkilerinin, hayatını esir almasına izin verme.
Ankebut 41: İyi bir dostun, paha biçilmez olduğunu aklından çıkarma.
Al-i İmran 92: İyilik yapma arzunu, şarta bağlama. Vermek almaktan daha büyük bir ihtiyaçtır, asla unutma.
Hacc 46: Kendini, hep daha iyiye ulaşmak zorunda olduğuna koşullama.
İbrahim 42: Merhametli olmaktan asla vazgeçme.
İsra 23: Anne ve babana ''off'' bile deme.
Nisa 149: Kendini sürekli övmekten uzak dur.
Enfal 56: Sözünüzde durmamanın utanç verici olduğunu aklından çıkarma.
Âl-i İmrân 139: Yaşadığın zorluklar karşısında kendini bırakma ve üzülme; hedefe ulaşmak inancını ve azmini korumayı, duygularına hakim olmayı gerektirir.
Furkan 43: Heveslerini kendine ilah edinme.
Necm 3: İnanma duygunu diri tut.
Nisa 58: Karar verirken, vicdanının sesini duymazlıktan gelme.
YAŞAMAYI SEV, ÖLÜMÜ U NUTMA
YARATILANI SEV, YARATANI UNUTMA
MALI MÜLKÜ SEV, HESABINI UNUTMA
DÜNYA HAYATINI SEV, KABRİ UNUTMA
YALNIZ ALLAH'A DUA ET, BİZİ DE DUANA DAHİL ETMEYİ UNUTMA:)
.jpg)
